|
’t Ging zo goed Plotseling Dat ze weggaat, echt, ’t Ging zo goed, Dat ze weggaat, echt, ’t Ging zo goed,
|
Alan Pollack’s Notes | Wikipedia | Songfacts | Midifile MEMO: ik ben er niet helemaal zeker van, maar als ik Paul Yesterday zo hoor spelen in de video hier boven dan krijg ik toch de indruk dat ook het linkshandige gitaarspel van invloed moet zijn geweest op de sound van Yesterday – hoor de `slaps` van het aanslaan van de lage noten, veroorzaakt door het linkshandig gitaarspelen misschien … En ja, hij speelt in G terwijl de song in F staat … Dit was het eerste Beatles-nummer waarmee de Beatles ook de markt van de volwassenen veroverden. De meeste van hun fans waren tot dan toe toch grotendeels de jongeren gewest, maar met Yesterday wonnen ze veel geloofwaardigheid ook bij het wat oudere publiek. Het werd tevens een van hun grote ‘Muzak’-klassiekers, aangezien de commercie massaal instrumentale versies begon op te nemen om als achtergrond te dienen voor winkelcentra en openbare ruimtes. Een ander Beatles-nummer dat veel success kreeg later als zgn. “elevator music” was Here Comes The Sun. McCartney schreef het meeste van tekst tijdens een vijf uur durende autorit van Lissabon naar Albufeira (in de Algarve, ten zuiden van Portugal), op 27 mei 1965, toen hij op vakantie was met Jane Asher. De villa waar Paul en Jane verbleven, was het eigendom van Shadows ‘ gitarist Bruce Welch. Bruce vertelde later dat Paul, toen hij aan het inpakken was om te vertrekken, hem vroeg of hij een gitaar had omdat hij (Paul) een idee had voor een nieuw liedje en er wat verder mee wilde knoeien. “Dus tja, ik gaf hem een gitaar en daar hoorde ik als eerste dat nummer dat later Yesterday zou worden. Het was ook dit nummer dat enigszins kwaad bloed zette tussen McCartney en Yoko Ono. Paul stelde voor om uitsluitend voor deze song de credits te veranderen in McCartney & Lennon omdat hij goede redenen had om deze song de zijne te mogen noemen – niemand van de andere Beatles heeft iets kwa arrangement aangeleverd of ideeen gegeven, ze waren allen akkoord dat Paul deze song alleen zou doen en in feite moesten ze hem daartoe overhalen (samen met de strijk-arrangementen van George Martin). Yoko Ono echter weigerde deze verandering van de credits omdat er nu eenmaal die afspraak was geweest met John (al sinds 1962) dat alle songs Lennon & Mcartney als credits zouden hebben. Maar die afspraak was, zoals dat gaat onder vrienden, natuurlijk informeel en stond niet op papier. Yoko One echter hield voet bij stuk. Later is het Paul wel gelukt de credits wat meer naar zich toe trekken. Maar ach, iedereen weet inmiddels toch wel dat de song 100% Paul McCartney is. Toen Paul het lied moest zingen tijdens de Ed Sullivan Show vroeg de man die de gordijnen op moest halen: “ben je nervous?”. “Nee, niet echt”, antwoorde Paul. “Nou ik zou het in m’n broek doen als ik jou was, er zitten zo meteen 73 miljoen naar je te kijken!”. Dat heet in de showbiz een gezond soort van aanmoediging. Maar gelukkig werd het optreden zonder veel problemen gedaan en de wereldverovering van Yesterday was een feit. Maar nu de song-analyse. Er is genoeg gezegd over Yesterday en de lijst zou te lang worden om hier alle wetenswaardigheden en anecdotes omtrent het lied te gaan opsommen. Het is een beetje puzzelen maar afgaande op wat Paul zelf er van gezegd heeft staat de song in F. Paul schijnt de strijkers gezegd te hebben tijdens de opnames: “ik speel het in G maar voor jullie is het in F”. Dat betekent dat hij de gitaar lager heeft gestemd of wie weet een capo heeft gebruikt. In ieder geval is hij waarschijnlijk niet tevereden geweest met de normale stemming van een gitaar en vond hij het een betere manier om het te spelen in een andere stemming (de hele sound van Keith Richard’s gitaar blijkt door een andere stemming dan de gangbare te zijn ontstaan, dus er valt iets voor te zeggen om zo nu en dan eens te experimenteren welke ideeen een andere stemming van de gitaar kan geven). Bij het intro kan de song zowel in majeur als mineur zijn als je de song nog nooit gehoord zou hebben. Er is tevens een vleugje Dmineur-klank over het eerste couplet en het alles maakt dat je nog niet helemaal de echte grondtoon kunt ontdekken. Die hoor je pas bij het einde van het eerste couplet (die 7 maten is, alweer een afwijking van het cliche-matige van 8 maten) wanneer duidelijk is dat het bouwwerk van de song op een ondergrond van het F majeur akoord staat. Het string-arrangement moet voor het geoefend oor geen enkele herhaling geven, er is altijd wel iets dat net even anders is. (Ik heb zelfs vandaag de dag nog steeds iets tegen domweg copy/pasten van songgedeelten om deze reden, overgenomen van de Beatles : elke vier maten moest er iets anders gebeuren, exacte herhalingen waren uit de boze. Het verklaart waarom ik al heel snel afhaak bij meer moderne muziek zodra ik die herhalingen hoor: heel veel is copy/paste tegenwoordig – maar allez, dat ter zijde…). Tevens schijnt het dat Paul oftewel verzocht heeft om wat foutjes te laten zitten in de eind-mix, oftewel heeft aangegeven hier en daar een wat “bluesy” noten toe te voegen. Dat het lied daarna bij zoveel covers dichtgesmeerd is met violen zal dus nooit de opzet zijn geweest van Paul & The Beatles en George Martin. Paul heeft altijd volgehouden dat de melodie voor de song in zijn hoofd tijdens het slapen is opgekomen. Hij werd wakker met de melodie kant en klaar in zijn hoofd en het heeft hem wekenlang met werktitel “Scrambled Eggs” zonder een tekst beziggehouden. Niet Paul zelf maar anderen zijn op zoek geweest of er inderdaad een song ooit eens was geweest die Paul in zijn hoofd kon hebben gehad – het is immers niet onmogelijk dat hij als jong kind een keer zo’n song gehoord heeft. Het prijst Paul zelf dat hij andere mensen aan het werk gezet heeft om te onderzoeken of er niet ergens een song – of klassieke passage – was die teveel hetzelfde zou klinken. Hij kon zelf niet geloven dat zo’n melodie al niet eens eerder gedaan was en wilde niet iemand anders z’n song gaan afpakken. Zo’n onderzoek leidde onder andere na deze song Answer Me My Love hier uitgevoerd door Nat King Cole en daar zijn inderdaad wat zelfde verwijzingen in de tekst als die in Yesterday voor komen. Ook het rijmschema op hele simpele woordjes moet enigszins overeenkomen met Paul’s tekst voor Yesterday maar van enige vorm van plagiaat is, zoals je kan horen, zeker geen sprake. Anderen begonnen een beetje geirriteerd te raken van Paul´s zoektocht naar de melodie en de tekst die maar niet wilde komen. Tijdens de opnames van Help! dreigde de producer van de film de piano te verwijderen omdat Paul voortdurend met de song bezig was: “maak die song in hemelsnaam nou een keer af of ik verwijder de piano”. Harrison: “Hij (Paul) was voortdurend bezig met die song, wie denkt-ie wel dat-ie is, Beethoven?” Lennon: “De song bleef maar rondhangen, elke keer als er weer nieuwe songs besproken werden stond dat lachwekkende Scrambled Eggs ook weer op het lijstje. Het was binnen de band een grap geworden: scrambled eggs / hoe baby how I love your legs – weet je, zo gaat dat nu eenmaal in bands – de songtitel moest slechts 1 woord zijn, zoveel was duidelijk maar het duurde enige tijd voordat dat ene woord er uit kwam. Ik vond het eigenlijk wel jammer toen de song eindelijk af was, we hebben er erg om gelachen om dat scrambled eggs”. Hoe dan ook: Yesterday is nog steeds de grote klassieker uit het Beatle-repertoire. De laaste score is dat het 1600 coverversies heeft waaronder ook de muzak-versies, maar telt men deze er van af, dan nog telt de song meer dan 500 versies door anderen artiesten opgenomen en uitgebracht. De opbrengsten van de copyrights staan momenteel rond zo’n 20 miljoen dollar (volgens Wikipedia). Hoe verder? Je mag verwachten dat de song ook nog tot ver in de 21e eeuw haar status van klassieker zal behouden en wie weet zal in de verre toekomst haar melodie nog steeds naklinken over de eeuwen heen, jawel George, net als de muziek van jouw Beethoven. Hoe een song van grap tot een klassieker kan uitgroeien, dat lijkt hier de boodschap. Het zou zomaar kunnen zijn dat 500 jaar na nu de melodie – met de tekst ervan allang afgedaan – nog steeds als instrumentale muziek te horen zal zijn, misschien als een vioolarrangement zoals deze clip laat horen… |