Back In The USSR

De Esher demo uitvoering (alleen audio)

Back In The USSR moet gezien worden als een fantastische opening van het album The White Album: het valt meteen op. Het heeft parodistische verwijzingen en geeft eerbewijs aan enkele collega-muzikanten, zit ritmisch vernunftig in elkaar en is bovenal gewoon recht-toe-recht-aan Rock & Roll. Het refereert aan Chuck Berry’s Back in the USA – altijd al een favoriet van alle vier de Beatles – geeft een Beach Boy’s impressie en bedankt Ray Charles voor zijn “Georgia on My Mind”. Chuck Berry’s Back In The USA

Het verhaal van Back in the USSR begint in Hrishikesh, India, waar de Beatles korte tijd de Transcendental Meditatie beoefende van hun guru toendertijd, de Maharishi Mahesh Yogi. Ook Mike Love van de Beach Boys was daar:

“Op een dag kwam Paul naar mijn tafel tijdens het ontbijt met zijn gitaar en hij zei dat ik even moest luisteren waarna hij Back in the USSR begon te zingen met de woorden die hij al had voor de coupletten. Ik adviseerde hem ook de meisjes rondom Rusland te noemen, de Ukraine vrouwen en natuurlijk ook Georgia, ook vanwege de song Georgia on my mind. Mijn mening is dat gewoon het feit dat ik daar was en mijn suggesties voor de song Paul inspireerde voor het middenstuk “.

Paul nam het advies ter harte en voegde meer Beach Boys elementen toe, in plaats van “California girls” waren het nu de “Moscow girls” en de backing vocalen zijn duidelijk in de stijl van de Beach Boys opgenomen.

Hoewel de melodie enigszins bluesy klinkt – met het accent op een dissonant klinkende 3de (C) of 4e (D) noot bij een onderliggend Amajeur-akkoord – wordt de septiem-7 niet gezongen; de septiem is echter wel prominent aanwezig in de gitaar riff and de gitaar solo.

De opname is grotendeels gedaan met overdubs aan de hand van een demo die Paul eerder had opgenomen terwijl John en George nog in India waren (de Esher sessies). Er waren tijdens deze White Album opnames nogal wat spanningen in de groep – het was niet ongewoon voor het viertal om afzonderlijk aan een opname te werken om zo de spanning wat uit de weg te gaan – en Ringo besloot er de brui aan te geven en vertrok. Uiteindelijk konden de andere drie hem na 2 weken weer zover krijgen om verder te gaan maar enkele opnames op het White Album werden zonder Ringo opgenomen, waaronder back in the USSR.

De drums zijn grotendeels gedaan door Paul met snare overdrums van John, die ook evenals George gedeeltes van de bass partij speelt en het zijn misschien deze vele overdubs die het rammelende effect van de opname veroorzaakten. De versie is een lappendeken van vele elementen en overdubs; piano, handclaps, meerdere gitaren, meerdere drum tracks, enzovoort, en natuurlijk, het alomtegenwoordige geluid van de jumbojet. En, hoewel misschien meer slordig en nonchalant bij elkaar gegooid dan bij de meeste Beatles’ tracks, er zijn nog steeds enkele typisch Beatlesque choreografieen te horen:

– de drums en gitaren al meteen in het jumbojet intro
– de beukende piano akoorden van meedogenloze achtste-noten in het eerste couplet
– de toevoeging van de gitaar en de handclaps bij het eerste rondje van het refrein
– het eerste “zing maar mee allemaal” met het middenstuk en de introductie van de backing vocalen
– studio lawaai en stemmen in de achtergrond bij de solo
– het meer uit de maat klappen naar het einde toe
– de aangehouden hoge noot (gitaar) in het laatste vers
– de gitaar riff, het studio lawaai en de jumbo jet en de overgang naar een volgende track

De vocale van Paul zijn niet gedubbeld in de coupletten maar wel in de refreinen; de backing-zang dubbelt de chromatische oplopende basgitaar bij de overgang naar het middenstuk.

Textueel zou je kunnen zeggen dat de song zowel anti-USA als anti-USSR is. Paul zelf verklaarde in 1968:

“In mijn ogen is het gewoon een song over een russische spion die langere tijd in America heeft gewoond en daar gespioneerd heeft en aldus de amerikaanse manier van leven heeft aangenomen. Maar dan als hij weer terugkeert naar de USSR wordt hij weer enthousiast op zijn eigen land en het zijn zijn woorden in de song: “leave it till tomorrow to unpack, honey disconnect the phone”, weet je, zoals dat nu eenmaal gaat, zowel hier in het westen als in Rusland.“

Tijdens de jaren 1960, was de muziek van de Beatles verboden in de Sovjet-Unie zijnde een “oprisping van de westerse cultuur” en ook in de jaren tachtig kon McCartney geen toestemming krijgen om er te spelen. Toen hij, op 60-jarige leeftijd, eindelijk het lied kon spelen tijdens zijn concert op het Rode Plein te Moskou in mei 2003 ging de aanwezige menigte kompleet uit het dak.

Vóór het concert verklaarde McCartney dat hij weinig wist van de Sovjet-Unie toen hij het lied schreef. “Het was een mystiek land toen, het is fantastich het nu met eigen ogen te kunnen zien hoe het werkelijk is. Ik heb altijd al vermoed dat de mensen hier een groot hart hebben. Nu weet ik dat dat ook inderdaad zo is”.

Paul’s live versie 2003 op het Rode Plein in Moskou