|
Een schlager is een in principe Duitstalig lied en een van de populairste vormen van Duitse volkszangkunst. Het woord Schlager betekent letterlijk successtuk en is in feite een vertaling of equivalent van het Engelse hit. Het woord is etymologisch verwant aan het Nederlandse woord slagen (succes hebben). Een Schlager valt in de breedste zin te definiëren als Duitstalige pop-muziek, met grote verschillen tussen de enkele liederen en zangers. |
Het woord ‘Schlager’, dat tijdens de grote dagen van Paul Lincke in het spraakgebruik werd opgenomen, was al van oudere datum. Volgens Ludendorfs woordenboek is ‘Schlager’ een Oostenrijks dialectwoord, dat in de jaren tachtig voor het eerst werd gebezigd. Schlager is niet alleen een soortnaam, want ieder lied in Schlagerstijl geschreven, kan nog geen aanspraak maken op die naam. Een Schlager moet ook in etymologische zin zijn ‘ingeslagen’. Dat wil zeggen: het grote publiek moet hem kennen. Dat bleek in 1881 toen Millöckers muzikale klucht Drei Paar Schuhe in Wenen werd opgevoerd. Nadat het hoofdnummer ‘Bei Tage bin ich hektisch, bei Nacht bin ich electrisch’ het tot tien herhalingen had gebracht, zei de beroemde komiek Girardi: ‘Kinder, glaubt mir, das hat eingeschlagen’. Volgens de Wiener National Zeitung was hiermee het woord ‘Schlager’ geboren. Nu wil dit niet zeggen, dat de Schlager er vóór die tijd niet was. Reeds Goethe was het tijdens zijn reis door Italië opgevallen, dat het liedje ‘Marlborough s’en va t’en guerre’ zowel in Parijs als in Livorno, Rome en Napels werd gefloten en gezongen. Een liedje dat wijd en zijd bekend was, was dus geen nieuws. Maar de directe aanleiding tot invoering van het woord Schlager, was Girardi’s opmerking. De Schlager baande zijn weg en wel zo, dat hij niet meer weg te denken valt. De ene keer geeft hij wat opluchting wanneer de strijd om het bestaan wat al te ‘realistisch wordt. Een volgende keer, bij eentonig werk, is hij het die afleidt. Het grootste compliment voor de Schlagerschrijver is wanneer het publiek zich identificeert met het lied, wanneer zich bij de luisteraar de gedachte opdringt: ‘dat zijn mijn gevoelens, dit lied had ik kunnen schrijven’. Dit is het gevolg van het zorgvuldig aftasten van de publieke smaak. De Schlager is dus geen schepping in de ware zin des woords; hij wordt als het ware afgelezen van de mond van het publiek. |