|
|
De Palomar Balhoorn was precies de goede plaats, het was een van de eerste ballrooms aan de westkust van waaruit radiouitzendingen werden verzorgd. Avond na avond stonden de microfoons rondom de zaal opgesteld en werd het enthousiasme van de dansenden en het optreden van het orkest, door het radiopubliek beluisterd. ‘De radio begon net een beetje aan te slaan,’ voegde Benny Goodman eraan toe, ‘en het leek me dat we via de radio aardig aan de kost zouden kunnen komen.’ Toen ze weer terugkwamen in New York na een tournee door het hele land en een serie radioprogramma’s vanuit de Camel Caravan in Chicago, ging Goodmans orkest naar het Pennsylvania Hotel. De directie vroeg hen op enigszins scherpe toon wat minder luid te spelen. ‘Maar toen het publiek binnen begon te stromen, hoorden we er niets meer over dat we teveel lawaai maakten.’ De band kreeg daarna een engagement voor het Paramount Theatre om er vanaf half elf ‘s morgens live op te treden tussen de filmvoorstellingen door. Toen de musici de eerste dag arriveerden voor de repetitie van zeven uur stonden er al tweehonderd jongeren bij de kassa. Tijdens de eerste film was het publiek onrustig en werd er af en toe gefloten. En toen de band tenslotte tevoorschijn kwam—op een langzaam stijgend podium— steeg het lawaai tot het volume, volgens Goodman, ‘van Times Square op oudejaarsavond.’ Toen ze met hun eerste nummer begonnen— waarbij Gene Krupa zich op de drums opzweepte tot razernij en Harry James hemelse klanken aan zijn trompet ontlokte — was het of de bom barstte. Toen hij zag dat het jonge volkje van de stoelen sprong en in de gangpaden begon te dansen, stormde de directeur van het theater zijn kantoor uit. De suppoosten sprongen in de houding. ‘Hou op met dat gedoe!‘ schreeuwde hij. ‘Kom mee en zorg dat ze ophouden! Straks maken ze elkaar af!‘ Door het succes van Goodman ontstond een hele serie dansorkesten zoals Bob Crosby met zijn dixielandmuziek en Woody Herman en zijn Band That Blayed the Blues. Shaw, James en Krupa zouden later elk hun eigen orkest vormen. Ze hadden allemaal gemeen dat ze, voor het eerst, heel Amerika een muziek gaven die zwart van oorsprong was, zwart van ontwerp en zwart van geest. Hoewel Goodman blank was, was hij toch een te bekwaam musicus om te tornen aan een zwart erfgoed dat hij goed kende en waar hij groot ontzag voor had, en het duurde niet lang voordat hij stappen ondernomen had om ervoor te zorgen dat de negers in zijn fortuin zouden delen. Door zijn ongekende commerciële succes wist hij — een tijd lang — te voorkomen dat Tin Pan Alley een muziek die pit, vitaliteit en optimisme bezat, van alle smaak beroven zou. Goodman bracht als eerste een kruising tot stand tussen de zwarte en blanke cultuur. De pers besloot dat Goodman de koning was, de koning van de swing. Goodman doet nu nog tamelijk nonchalant over de oorsprong van het woord ‘swing’. Tijdens die rampzalige uitvoering in Denver werd hij benaderd door een verslaggever. ‘Hij wou weten hoe ons orkest heette. Ik antwoordde: “Benny Goodman and his Orchestra”. De verslaggever was ontzet en zei dat dat een naam van niets was. Hij begon de namen op te noemen van andere orkesten zoals Fred Waring and his Pennsylvanians en Guy Lombardo and his Royal Canadians en Coon Saunders and his Night Horse. Je kon niet gewoon zeggen Benny Goodman… Toen zei Gene Krupa, die bij me stond: “Waarom noem je het niet de Swing Band?” Ik zei: “Prima. Swing Band. Wat doet ‘t er toe?“ ‘ Maar zoals Goodman zelf toegaf, zou je de termen swing of swinging nooit tot jazz kunnen beperken. De Weense wals, op de juiste plaats en in de juiste omstandigheden gespeeld, swingt ontegenzeggelijk ook. En de Hongaarse tsigane en de Schotse reel ook. Zelfs de zwarte zangers” en musici van strenge geloofsgenoot-schappen die de ragtime, jazz en blues als ‘het werk van de duivel’ beschouwen, swingen erop los als ze de geest hebben. Criticus Henry Pleasants heeft eens gezegd dat swing zoiets is als vliegen—hetzelfde gevoel als wanneer je in een vliegtuig zit dat met een enorm gebrul de startbaan verlaat. Swing is iets lichamelijks en staat dicht bij de dans. De musici leverden de bekende wijsjes met een gestage, ritmische grondslag waarop de dansers konden improviseren. Swing was zo de aanleiding tot veel moderne dansrages — van jitterbug tot jive. Maar zoals Artie Shaw zegt: We zeggen niet alleen: Moet je ‘s horen, is dat niet goed? Je moet er een naam aan geven. Een mens deelt nou eenmaal alles graag in vakjes in. Je zegt niet: Dat is een mooi vogeltje. Je noemt het een wielewaal. Het vogeltje weet niet dat het wielewaal heet. Het weet alleen dat het vleugels heeft, dat het vliegt — dat het swingt.’ Swing was dus geen muziekvorm, zoals de jazz. Swing was een levensvorm, een stemming. |