Ta-ra-ra-boemdiejee!

Na de Eerste Wereldoorlog was de vaudeville niet langer meer de enige, bron van het populaire lied. Er ontstonden andere, directere methoden om liedjes aan de man te brengen. De vaudeville ging hier tegenin door meer nadruk op sensatie te leggen. Dit leidde tot banaliteit.

De tekst van de liedjes ontaardde in gebrabbel— met kreten als ‘Ta-ra-ra-boemdiejee‘ — het werkje waarmee Lottie Collins roem heeft verworven. Ze had het voor het eerst gehoord in een bordeel in New Orleans, waar het ‘Ting-a-ling boomderay‘ heette.

Ze introduceerde de Engelse versie in haar eigen Grand Theatre in Islington. Het sloeg onmiddellijk in. Al spoedig floot iedere slagersjongen het op straat en zij maakte een tournee om haar lied over de hele wereld bekend te maken. Erg geliefd bij het publiek was het gedeelte waarin iedereen het refrein meezong terwijl Miss Collins over het podium zwierde, de benen hoog opzwaaiend. Holbrook Jackson, een enthousiast jong socialist, zag Lottie Collins als het symbool van de jeugd, dat wel eens even de poetsdoek over het stoffige negentiende-eeuwse Engeland zou .halen. Een ander zag haar nummer als een religieus, derwisj-achtig ritueel. In feite probeerde iedereen onder haar rokken te kijken.

In de economische, sociale en politieke wanorde van de jaren twintig groeide het besef dat de music hall—zowel in Groot-Brittanië als in Amerika —op zijn laatste krachten teerde. De drank, heimwee, uitspraak, travestie, minstrels, ontucht en vereenzelviging van lied en zangeres kwamen nog een keer samen in de figuur van Mae West. In feite stak ze de draak met die belachelijke sex. Ze choqueerde moralisten door te beweren dat liefde iets was om je over te bescheuren. Ze parodieerde het type van de vamp en het publiek kreeg de schuld omdat ze meenden dat ze schunnig deed.

Mae West noch haar Engelse collega Max Miller hadden woorden nodig om het door hen beoogde effect te bereiken. Ze fronsten hun wenkbrauwen wanneer het publiek begon te lachen—om een schijnbaar gore opmerking—en fronsten die ook wanneer het publiek er niet om lachte. In beide gevallen hadden ze evenveel succes.

De traditie stierf niet direct uit en gaf een serie onbekende acteurs een kans om in andere takken van amusement bekend te worden. Eddie Cantor, Bob Hope en Rudy Vallee zijn in de vaudeville begonnen — evenals trouwens Irving Berlin. Maar toen het Palace Theater in New York in 1942 besloot te stoppen met twee voorstellingen per dag, bezweken (zegt men) de vaudeville en de music hall voor de macht van de sprekende film en bliezen ze hun laatste adem uit.

De music hall was echter officieel gestorven op 2 mei 1937, toen de directie van het Gotham Theater in New York werd aangeklaagd wegens een overtreding van de wet op de zedelijkheid door een striptease in het programma op te nemen. De directie verloor het proces en burgemeester La Guardia gaf bevel tot sluiting van alle variété-theaters in New York. De music hall stierf de tweede keer in 1966, toen het Windmill Theatre in Londen ‘We never close’ — gesloten werd. Zestig jaar lang had het zonder onderbreking amusement gebracht met clowns, goochelaars, striptease-danseressen en af en toe een lied. Nu zweeg het. De vaudeville, zeiden de geleerden, bestond niet meer.

Tegenwoordig bestaat er nog maar één groot variété-theater — in Las Vegas. In de begintijd, vertelde Liberace me, ‘kreeg je in de hotels gratis ontbijt en zelfs gratis kamers omdat ze publiek wilden trekken. Dat is nou allemaal veranderd. De hotels lijken allemaal zo op elkaar dat ze elkaar alleen nog maar kunnen overtroeven door de programma’s steeds vulgairder en opzichtiger te maken. Ze geven duizenden dollars uit voor één kostuum, en miljoenen aan de presentatie. Maar ‘t is steeds weer hetzelfde verhaaltje. Sleur ze naar binnen en laat ze wat zien. Hoe platvloerser, hoe mooier. Het komt voort uit de vaudeville, voegt Liberace eraan toe, ‘maar ‘t is helaas niet meer wat ‘t was.’

De geest van de music halls leefde echter voort en speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van de rock ‘n’ roll. De theatertraditie die eruit was ontstaan zou ook een belangrijke invloed hebben op de ontwikkeling van wat sommigen de voornaamste kunstuiting van Amerika noemen: de musical. Maar voordat de musical werd opgevoerd, raasde er een nog rauwere invloed over het toneel met een lawaai dat deed denken aan de naam- Tin Pan Alley.