Page 45 - Moonpub Magazine Nbr. 1

Op deze verrassende uitbreiding van het zangthema volgen nog twee korte

slotzinnen. De eerste (maat 88) put uit de energie van het beginmotief van het

hoofdthema, dat als het ware voortdurend popelend op de kans gewacht heeft,

om de muziek nog eens tot groote hoogte op te stuwen, hetgeen hier inderdaad

geschiedt, en de tweede:

is melodisch duidelijk ontleend aan het aanvangsmotief van het zangthema. Deze

slotzinnen brengen dus geen niéuwe gedachten, doch zij ronden de expositie op

zeer welsprekende wijze af.

Wanneer wij de expositie nog eens in haar geheel overzien, valt het ons op, door

welk een organische eenheid van gedachten zij van begin tot eind gedragen wordt!

Tracht men de voornaamste muzikale gedachten lot hun eenvoudigste vorm, tot

hun beginstaat terug te brengen, dan kan men twee motieven aanwijzen, waaruit

de gehele expositie als het ware is gegroeid:

Dat er tussen beide motieven verband bestaat, hebben wij hierboven reeds gezien.

In de moderne compositieleer gebruikt men gaarne de term „kiemcel’’, om

daarmede een kort motief aan te duiden, dat ten grondslag ligt aan een bepaalde

compositie, en waarvan het thematisch materiaal in hoofdzaak is afgeleid of beter

gezegd: waaraan alle gedachten, welke in het werk naar voren treden, in zekere

zin ontsproten zijn. Daar deze term eerst in de lateren tijd gemeengoed is

geworden (het woord „celluie” werd in deze betekenis naar ik meen het eerst door

Vincent d’Indy in diens „Cours de Composition musicale", 1909, gebruikt),

verkeert men dikwijls in de mening, dat men hier met een modern verschijnsel te

doen heeft. Dat dergelijke thematische kiemcellen ook bij de klassieke meesters

wel degelijk te vinden zijn, bewijst deze Eerste Symfonie van Beethoven.