Page 49 - Moonpub Magazine Nbr. 1

De gedachtengang, welke hier in dit verband terloops ontwikkeld wordt, blijft

vanzelfsprekend haar geldigheid behouden bij de beschouwing der overige

symfonieën, al wordt deze uiteraard niet meer met evenveel woorden ter sprake

gebracht.

Wij zijn intussen aan het slot van het eerste deel der symfonie gekomen. Beethoven

houdt ervan, aan het slot van een compositie van enigen omvang een veelvuldige

herhaling te geven van den tonica-drieklank (c-e-g) in verschillende omkeringen

en liggingen. De laatste 22 maten zijn enkel op deze drieklank gebouwd. In

harmonisch en melodisch opzicht staat de muziek dus eigenlijk reeds stil, doch

het ritme is nog niet uitgewerkt: tot driemaal toe (maat 277, 281 en 285) laat het

ritmisch motief van het hoofdthema zich in het strijkorkest nog gelden.

Zó sterk was de ritmische impuls van het aanvangsmotief (vb. 2), dat zij het werk

tot in de slotmaten blijft schragen en stuwen. Dit vormt het laatste en meest

overtuigende bewijs, hoe meesterlijk de jonge Beethoven erin geslaagd is, een

enkele, op het oog zeer minimale, doch in wezen zeer kiemkrachtige gedachte vol

te houden en in een grote verscheidenheid van muzikale gestalten te ontwikkelen,

zonder haar nochtans uit te putten. De organische gedachteneenheid, welke wij

in de expositie reeds opmerkten, heeft zich thans over het gehele eerste deel

uitgestrekt.

II, Andante cantabile con moto.

Het tweede deel van deze symfonie is nog niet een zo in diepe dromen

weggezonken stuk, als sommige langzame delen van Beethoven's volgende

symfonieën kunnen zijn. Het is zelfs een zeer reëel stuk muziek. De tempo-

aanduiding wijst op een rustige, doch vooral niet te langzame beweging. De inzet

van het eerste thema zou men wat nuchter, en de fugatische opzet welke hierop

volgt, wat afgemeten en schools kunnen noemen.