Page 39 - PanoramaDerMuziek

Ockeghem werkte aan het Franse hof en was thesaurier van de abdij S. Martin te Tours.
Obrecht werkte in zijn geboortestad Bergen op Zoom, Antwerpen, Kamerijk, Brugge
en Ferrara, waar hij stierf. Hij was de leermeester van Erasmus.

Belangrijke Duitse tijdgenoten waren Adam von Fulda en Alexander Agricola. Met

hen begint eigenlijk eerst de meerstemmige muziek in Duitsland, want de onbeholpen
pogingen van den laten minnesanger Oswald von Wolkenstein mogen nog geen
gewicht in de schaal leggen. Een belangrijk orgelcomponistwas Conrad Paumann
(ca. 1473), die een orgelmethode, Fundamentum organisandi, schreef.

De voornaamste meesters van de derde school zijn Josquin des Prez, Pierre de la
Rue en Henric Isaac.

Josquin des Prez (ca. 1450-1521), Henegouwer van geboorte, werkte lang in Italië,
waar hij de Renaissance- geest inademde, daarna aan het Franse hof en stierf te Cohdé.

Reeds zijn tijdgenoten beschouwden hem als den grootsten meester van zijn tijd. Door
zijn toedoen voltrekt zich een wijziging van de muzikale smaak, die lang blijft nawerken.
Terwijl de muziek der 14de en 15de eeuw een heterogene klank najaagt, d.w.z. zoveel
mogelijk de partijen op zichzelf wil laten horen en zo min mogelijk versmelting zoekt
in harmonie, zoekt de 16de eeuw juist een homogeen, een gelijksoortig geluid. De
ongelijksoortige bezetting, met zangstemmen en instrumenten, verdwijnt dus langzaam
aan en maakt plaats voor een gelijksoortige, met zangstemmen alleen of met één soort
van instrumenten, b.v. alleen strijkers, alleen fluiten, alleen fagotten, alleen trompetten.
Het gevolg was dat deze instrumenten nu in „koren” gebouwd werden, d.w.z. in

verschillende grootten overeenkomend met de omvang der menselijke stemmen. Voor
de hogere kunstmuziek, in het bijzonder de kerkmuziek betekende dit: a capella zetting
en met Josquin begint de bloeitijd van de muziek voor deze bezetting.

Josquins missen behoren grotendeels nog tot het
oudere type, b.v. die over l’homme armé (2 stuks),
la sol fa re mi, Hercules dux Ferrariae, die nog over
een c.f. geschreven zijn: 1’homme armé over het
steeds wéér gebruikte lied, la sol fa re mi
geïnspireerd door het stopwoord „Lasci fare mi”
(laat mij maar begaan) van den hertog van Ferrara
(la sol fa re mi kan zijn a g f d e, d c bes g a en e d

c a b), Hercules dux Ferrariae over de klinkers uit
deze naam en die omgezet tot
solmisatielettergrepen: e-u-e-u-e-a-i-e: re ut re
ut re fa mi re. De missen Da Pacem en Pange lingua
ontlenen haar motieven vrij aan de Gregoriaanse
melodieën, waaraan zij haar naam danken en zijn zuiver a cappella. Ook prachtige
motetten en kostelijke chansons heeft hij geschreven. Het motet had in die tijd alleen
nog bij uitzondering meerdere teksten tegelijk; die zonderlinge gewoonte was reeds
sinds Dufay minder gebruikelijk.