Page 37 - PanoramaDerMuziek
P. 37
De Codices uit Trente zijn zes grote muziekhandschriften die tussen 1440 en 1480 op
last van Johannes Hinterbach, bisschop van Trente, werden vervaardigd en die een
bloemlezing bevatten van de muziek der vroege 15de eeuw. Ze zijn ten dele nieuw
uitgegeven in de Denkmaler der Tonkunst in Österreich. Behalve honderden werken
van Engelsen bevatten zij er van de Bourgondische en de eerste Nederlandse schooi.
Vroeger rekende men Guillaume Dufay (ca. 1390-1474) en Gilles Binchois tot de
eerste Nederlandse, thans liever tot de Bourgondische school, ofschoon beiden eerst
op het einde van hun leven in relatie tot, resp. in dienst van het Bourgondische hof
traden. Dufay werkte lang in Italië, o.a. aan de pauselijke kapel en in Florence en de
invloed daarvan uit zich in de klaarheid en doorzichtigheid en de zuivere harmonie
van zijn werk.
Dit omvat missen, motetten, magnificats, antiphonen, ballades en rondeaux. Aan de
missen geeft hij eenheid door alle onderdelen over eenzelfde melodie als c.f. te
componeren, b.v. over 1’homme armé, se la face ay pale. Bij voorkeur kiest hij
daarvoor volks- of kunstliederen. Deze oplossing was zo gelukkig dat ze algemeen
ingang vond. De invloed van het volkslied doet zich in alle muziek van Dufay gelden
- evenals bij Binchois - en maakt de melodiek daarvan bevattelijker en eenvoudiger
dan die der Ars Nova. Beiden schreven beurtelings voor drie of voor vier partijen en
rekenden op medewerking van instrumenten en zangstemmen.
Binchois is voornamelijk groot op wereldlijk gebied. Daar verdringt het rondeau
geleidelijk aan de ballade.
Hier volgt de sedert Dufay tientallen malen door Dufay, Faughes, Caron, Busnois,
Ockeghem, Regis, Obrecht, Tinctoris, (onder de titel Cunctorum plasmator), Compère,
Josquin (2), Forestier, Pierre de la Rue, Brumel, Basiron, Pipelare, De Orto, Vacqueras,
Vitalier, Senfiï (onder de titel Missa dominicalis), Morales (2), Gafuri, Anonym..
Palestrina (2), Carissimi (naar Gombosi, Obrecht) als c.f. van missen gekozen
volksmelodie „l’homme armé”:
