Page 9 - HetLaatsteOordeel
P. 9
Als een mens alleen gelaten wordt dan verkommert hij, een krankzinnige is
daarop toch geen uitzondering? Misschien heeft hij het nooit gemerkt dat ik bij
hem was om naar zijn gezondheid te vragen, om hem te vertellen van Groenland,
de andere pelsjagers die hij ook kende, hun avonturen daar. Zo passe als dan zijn
ogen keken. Nooit droevig, nooit vragend, nooit onrustig blikte hij. Leeg en doods
staarde hij alsmaar alleen maar naar buiten het raam. Elk kontakt leek
godsonmogelijk. Vanaf de eerste dag van zijn psychose geloofde ik stellig dat hijzelf
de krankzinnigheid over zichzelf had afgeroepen. Het was deze straf die hij zichzelf
had opgelegd.
Niemand anders heeft hem zijn daad verweten, nooit echt. Wellicht zijn wij
eerder schuldig; wellicht hadden wij zijn geestelijke inzinking kunnen voorkomen
als we hem tegemoet waren gekomen. Als we hem hadden opgevangen.
Ik veronderstel dat het een ziekte is, een poolkoorts met een virus de voor alle
soorten microscopen onzichtbaar blijft en dus aan de wetenschap onbekend is.
De poolkoorts tast het lichaam niet aan, alleen de geest; het slachtoffer wordt
verteerd door een onstilbaar verlangen om steeds weer naar die machtige open
ruimte te trekken.
Het is een ziekte van de verbeeldingskracht, van de fantasie. En toch worden er
mensen door aangetast die men gewoonlijk niet van een teveel aan fantasie zou
verdenken. Het is deze onbekende ziekte die de zwijgzamen onder ons jaar in en
jaar uit naar primitieve blokhutjes drijft, terug naar het barre en primitieve leven
van de eindeloze winternacht, terug naar de ijzige kou en de ijzige sneeuw, op zoek
naar de witte poolvos, de hermelijn, de ijsbeer, de wolven. De ziekte heeft een
grote macht over zijn slachtoffers want hij laat hen niet eerder los voor het leven
hen heeft losgelaten...
- Hij kon de grote wijde ruimte van het noorden niet vergeten, het onmetelijke
land waar je als mens je eigen waarden bepaalde en de natuur er op uit is om
je niet te laten overleven.
Groenland is een fascinerend land. Naar de geologische tijdrekening is het pas
gisteren onder het gewicht van de gletsjers vandaan gekomen. En vandaag is het
nog praktisch hetzelfde. Net zo als na de lange ijstijd toen de losse ijsmassa's
ophielden zich een weg in haar bodem te scheuren. Het is een land van golvende
vlakten die geen horizon hebben, van lage heuvels die door de grote kracht van
het ijs tot vormloze uniformiteit zijn afgeslepen.