Page 18 - Mozaiek6

1930 - Op 23 april houdt Berg voor de Weense radio een voordracht in
dialoogvorm over ’Was ist atonal?’, waarin hij zijn Wozzeck tegen aanvallen
verdedigt door verklaring van haar klankenwereld en toepassing van klassieke en
vóór-klassieke vormen. Het gesprek eindigt zo: op de vraag van de opponent ’Deze
goede oude tonaliteit is u dus toch nog heilig?’ antwoordt Berg: 'Wanneer zij mij
dat niet was, hoe zouden dan mensen als wij - ondanks de ongelovigheid van onze

omgeving - het geloof kunnen opbrengen in een niéuwe kunst, waarvoor de
antichrist in eigen persoon geen duivelser naam heeft kunnen bedenken dan dit
woord: "atonaal”!’ Berg is benoemd tot lid van de Pruisische Akademie voor
Kunsten, maar weigert een aanstelling als compositieleraar aan het Berlijnse
Conservatorium.

C. Strawinsky: Symphonie des Psaumes.

1931 - Eerste opvoeringen van Wozzeck te Philadelphia onder Leopold Stokowski.
De ’Christian Science Monitor’ schrijft: 'Componisten, dirigenten, concertsolisten
en muziekjoumalisten kwamen uit plaatsen in een omtrek van honderden mijlen.
Een extra-trein bracht muziekvrienden uit New-York. Een artistieke gebeurtenis
kreeg de belangrijkheid van een grote voetbalmatch. Het succes was algemeen en
overweldigend.’

C. Bartók: Tweede Pianoconcert.

1932 - Berg verwerft het landhuis ’Waldhaus’ in Auen bij Velden aan de zuidelijke
oever van de Wörthersee. Hier kan hij zich van tijd tot tijd terugtrekken uit de drukte
in Wenen en naar zijn aard langzaam en gewetensvol werken aan zijn partituren,
veel sigaretten rokend en thee drinkend. In augustus overvalt hem in deze omgeving
een grote zwerm wespen, hetgeen zijn toch al weinig resistente bloed verder
vergiftigt. Eind november vindt de laatste Wozzeck-voorstelling in Berlin plaats vóór
de Tweede Wereldoorlog; het Derde Rijk van Hitler zal zich Bergs en vele anderer
al dan niet joodse 'ontaarde’ kunst niet laten welgevallen .. .

1933 - Herfst en winter brengt Berg zo eenzaam mogelijk in zijn ’Waldhaus’ door,
werkend aan Lulu; hij heeft eerder in dit jaar zijn vriend Schoenberg moeten afstaan
aan Amerika.

1934 - Voltooiing van de schetsen voor Lulu.
In een onbewaakt ogenblik houdt de dirigent
Kleiber in Berlijn (!) de Lulu-symphonie ten
doop (iemand op het balkon schreeuwt: ’Heil
Mozart!’).

Sjostakowitsj: Lady Macbeth van Minsk
(Moskou).