Page 38 - Moonpub Magazine Nbr. 1

Men maakt er een jong componist maar al te gemakkelijk een verwijt van, wanneer

zijn werk sporen draagt van dat van zijn groote voorgangers, doch men ziet daarbij

over het hoofd, dat iedere scheppingsarbeid onderhevig is aan een zekere

continuïteit des geestes en van de uitdrukkingswijze, want zonder deze zou er

geen organische ontwikkelingsgang op het gebied der muziek mogelijk zijn. Ieder

kunstenaar staat voor de taak om de voorbeelden, welke hij eens met bewondering

en geestdrift in zich heeft opgenomen — de aanrakingen met deze meesterwerken

vormden immers zijn eerste grote levenservaring: zij maakten den kunstenaar in

hem wakker — innerlijk te verwerken, en dit kan bij een scheppend kunstenaar

alleen actief, dus langs creatieven, zèlf-scheppenden weg geschieden.

Een jong kunstenaar zou deze opgave wel kunnen ontduiken door zijn toevlucht

te nemen tot een geforceerde oorspronkelijkheid, doch dit zal spoedig leiden tot

onvruchtbaarheid en sloping van het scheppend talent. In het

ontwikkelingsproces, dat een jong scheppend kunstenaar moet ondergaan, kunnen

de invloeden niet straffeloos opzij gezet worden. Zij vormen in zekere zin de

voedingsbodem, waarop het nieuwe talent gedijt. In het verwerken van deze

invloeden ligt tevens de krachtproef opgesloten, welke de wassende

persoonlijkheid heeft af te leggen, alvorens deze in staat is, tot zelfstandigheid uit

te groeien. Men behoeft de verhouding tussen voorganger en volgeling niet

noodzakelijk te zien als een verhouding tussen meester en slaaf! In slaafse

navolging huist geen toekomst, doch in het jeugdwerk der grote meesters zal men.

al bedienen zij zich nog grotendeels van de spraak van hun voorgangers, dikwijls

plaatsen kunnen ontdekken, waar het persoonlijk kenmerk opeens scherp

getekend staat. Deze persoonlijke trekken, welke misschien vaak ongewild of

onbewust ontstonden, zullen zich gaandeweg duidelijker manifesteren, zonder

dat de componist zijn grote voorgangers daarbij in de geest ontrouw behoeft te

worden. Wanneer wij Beethoven's Eerste Symfonie nader gaan beschouwen, zullen

wij ongetwijfeld enige plekken tegenkomen, waar de spanning tussen traditie en

persoonlijke vernieuwing reeds duidelijk kenbaar wordt.

Het was dus geen geestelijke gemakzucht, welke Beethoven deed besluiten, om
in zijn Eerste Symfonie de vorm-afwikkeling, welke hij in het werk van Haydn en

Mozart kant en klaar vóór zich zag, vrijwel op de voet te volgen. Hij volgde deze

beproefde betoogtrant, wetende dat deze hem ongehinderd dienen kon als

voertuig voor zijn gedachten, welke hem bij de schepping van dit werk bezielden.

Zijn inwendig leven kon zich in deze vorm volledig kristalliseren en deze

wetenschap was hem genoeg.