Page 37 - Moonpub Magazine Nbr. 1
P. 37
in rhythmisch opzicht geheel gelijk is aan het aanvangsmotief van het hoofdthema
der Eerste Symfonie:
Wanneer men dit onvoltooide Vioolconcert aandachtig doorleest, merkt men
talrijke eigenschappen op, o.m. wat betreft toonaard, tempo-aanduiding,
thematische uitwerking van het hoofdmotief, syncopische figuren, welke men
later in de Eerste Symfonie terugvindt. Het feit dat de twintigjarige Beethoven de
arbeid aan dit Vioolconcert halverwege de doorwerking van het eerste deel staakte,
wijst er misschien op, dat hij toentertijd nog de vormgevende aandrift miste, om
deze veelbelovende opzet tot een goed einde te brengen. De hoofdgedachten
hebben hem echter niet losgelaten!
Enkele jaren later komen zij, na intussen enige wijzigingen te hebben ondergaan,
in het eerste deel van de Symfonie in C terug, en dan ervaart men, hoezeer de
componist gedurende deze jaren gerijpt is: in de plaats van de hoekigheid van het
in de steek gelaten Vioolconcert treedt een grote buigzaamheid van uitdrukking,
en de moeizaamheid waarmede het Vioolconcert werd "samengesteld", zonder
dat de gedachten de gewenste vlucht wilden nemen, is thans vervangen door die
innerlijke zekerheid en prachtige beslistheid, welke reeds de meesterhand verraden.
De Eerste Symfonie van Beethoven is geen revolutionair werk. De componist
streeft geen opzettelijke oorspronkelijkheid na, noch tracht hij een omwenteling
op het gebied der symfonie teweeg te brengen. De lijn der traditie is in dit werk
zodanig voor iedereen zichtbaar doorgetrokken, dat men deze Symfonie wel eens
een "zelfstandige nabootsing" voor soortgelijke werken van Haydn of Mozart heeft
genoemd. Hoe aardig deze paradox ook gevonden is, toch is zij verre van juist,
want welk een geestelijke en technische verwantschap er ook bestaat tussen de
jongen Beethoven en zijn grote voorgangers op het gebied der symfonie, toch is
er van blote nabootsing in dit werk geen sprake. De invloeden waaraan Beethoven
onderhevig was terwijl hij deze symfonie componeerde, zowel bij het concept als
bij de uitwerking daarvan, zijn zonder meer duidelijk. Doch het verschijnsel der
invloeden is bij de beoordeeling van jeugdwerken altijd een netelige kwestie!
