In 536 werd de wereld geteisterd door een lange winter. In de New Scientist “het jaar van de duisternis” genoemd, kelderden de temperaturen en werd de zonlicht afgezwakt door een enorme mist die gedurende 18 maanden 24 uur per dag de zonnestralen blokkeerde . Deze klimaatramp trof Europa, het Midden-Oosten en zelfs delen van Azië in de loop van het volgende decennium. Sterker nog, deze klimatologische neergang heeft misschien wel de loop van de geschiedenis ingrijpend veranderd. Maar wat veroorzaakte deze wereldwijde klimaatramp?
De triomf van de dood door
Pieter Bruegel de Oude.
Verwijzingen in historische teksten naar wereldwijde klimaatramp
In 2018 meldde Science dat de middeleeuwse historicus Michael McCormick had verklaard dat 536 “het begin was van een van de slechtste periodes om te leven, zo niet het slechtste jaar.” In zijn historische werk Historiae Ecclesiasticae , vertaald als “Church Histories“, schreef de 6e-eeuwse historicus en kerkleider Johannes van Efeze dat “de zon donker werd en de duisternis duurde 18 maanden.”
Tussen de jaren 535 en 536 vond een reeks grote klimaatgebeurtenissen plaats die gemakkelijk kunnen worden omschreven als een wereldwijde catastrofe met catastrofale gevolgen. “Elke dag scheen het [de zon] ongeveer vier uur, en toch was dit licht slechts een zwakke schaduw. Iedereen verklaarde dat de zon nooit meer haar volle licht zou terugkrijgen.
Volgens Brandon Specktor in WordsSideKick.com, “kan de val van het Romeinse rijk een gedeeltelijk gevolg zijn geweest van het decennium van hongersnood en pest dat begon in 536 na Christus.” De temperatuurdaling was in feite het begin van het koudste decennium dat de afgelopen 2000 jaar is meegemaakt.
Deze lage temperaturen, die bijvoorbeeld in de zomer tot 1,5 C daalden, leidden tot misoogsten en hongersnood die over de hele wereld werd opgetekend. Slechts een paar jaar later, in het jaar 541, kwamen er door de plaag van Justinianus maar liefst 100 miljoen mensen om het leven in het hele Middellandse Zeegebied, een nare tijd om te leven.
Vernietiging uit The Course
of Empire, door Thomas Cole.
De duisternis en strenge winter van 536
Johannes van Efeze is niet de enige schrijver die melding maakt van deze klimaatramp. Procopius, die leefde tussen 500 en 565 n.Chr. en een Byzantijnse geleerde en historicus uit de late oudheid was, verwijst ook naar het vreemde gedrag van de zon in 536 n.Chr.
Procopius geloofde dat het een slecht teken was dat de komende gebeurtenissen voorspelde en ook verklaarde: “En het gebeurde in de loop van dit jaar dat er een zeer gevreesd voorteken plaatsvond. Want de zon gaf gedurende dit hele jaar haar licht af zonder helderheid, zoals de maan, en het leek als de zon bij een zonsverduistering, want de stralen die het wierp waren niet helder”.
Een andere verwijzing naar de klimaatramp van 536 komt van de 6e-eeuwse schrijver Zacharias van Mytilene, die een kroniek schreef met daarin een gedeelte dat verwijst naar de “Donkere Zon” tussen 535 en 536 na Christus.
De zon begon overdag te verduisteren en de maan ‘s nachts, terwijl de oceaan van 24 maart van dit jaar tot 24 juni van het volgende jaar tumultueus was met opspattend water… En aangezien de winter streng was, met een ongewone hoeveelheid sneeuw kwamen de vogels om… er was angst… onder de mensen… voor de kwade dingen.’ Zacharias van Mytilini (Kroniek, 9.19, 10.1)
Deze drie uittreksels zijn slechts een representatief voorbeeld van talloze verslagen van over de hele wereld, geschreven in het betreffende tijdperk. In alle gevallen werd beschreven dat de zon zwakker werd en zijn glans verloor. Velen beschreven het ook als een blauwachtige kleur.
De effecten werden ook waargenomen met de maan. Deze was gewoon niet meer zo helder als voorheen. De vermindering van het licht resulteerde in de vermindering van de warmte op de planeet. Een gebrek aan regen en een zeer lange winter resulteerden in misoogsten en de dood van vogels en andere dieren in het wild, zoals Zacharias van Mytilini schrijft. Hongersnood en plagen troffen veel gebieden en er waren enorm veel dodelijke slachtoffers.
Ook in China en Japan werd het gebeuren tot in detail vastgelegd. Door het schaars water ontstonden de droogtes waarna de dood volgde. Honderdduizenden vierkante kilometers werden onvruchtbaar. De Beishi-kronieken, de officiële geschiedenis van de noordelijke dynastieën, vermelden dat in de provincie Xi’an 80% van de bevolking stierf en dat de overlevenden lijken aten om te overleven. Het jaar was 536.
De catastrofale gebeurtenis trof ook Korea, Amerika, Europa, Afrika en Australië. Hoewel er niet voor alle landen schriftelijke gegevens bestaan, hebben archeologische en geologische gegevens aanwijzingen opgeleverd voor de klimaatveranderingen. Studies uitgevoerd op de stammen van bomen toonden bijvoorbeeld aan dat 536 na Christus de koudste was in 1500 jaar.
Proberen te begrijpen wat de oorzaak was van de duisternis
De belangrijke vraag bij dit alles is: waarom is het gebeurd? Hoewel er geen definitieve antwoorden zijn voor de klimaatramp van 536, is een theorie die naar voren wordt gebracht voor het slechtste jaar in de geschiedenis dat er een grote asteroïde of komeetinslag was die in zee belandde (als het op land was neergekomen dan zou er bewijs zijn vanwege een krater ).
Geoloog Dallas Abbott is een voorstander van deze opvatting en baseert dit op bewijs dat hij vond bij het bestuderen van ijskernen uit Groenland . Dit zou echter niet het zwakke licht van de zon verklaren en er zijn geen tsunami’s geregistreerd voor deze periode, wat wel zou zijn gebeurd als een asteroïde in de oceaan was geland.
Een andere theorie die naar voren is gebracht, is een gigantische vulkaanuitbarsting omdat het stof dat in de atmosfeer wordt geworpen het dimmen van het licht kan hebben veroorzaakt. Een kandidaat is Krakatoa, gelegen tussen de eilanden Java en Sumatra in Indonesië. Inderdaad, de Pustaka Raja Purwa (wat “Boek van de Oude Koningen” betekent), geschreven in 1869, beschrijft een oude vulkaan.
Er was een woedend schudden van de aarde, totale duisternis, donder en bliksem … Toen kwam er een woedende storm samen met stortregens en een dodelijke storm verduisterde de hele wereld … Toen het water zakte, was te zien dat het eiland Java in tweeën was gesplitst waardoor het eiland Sumatra ontstond.
Hoewel dit manuscript verwijst naar het jaar 416 n.Chr. en niet naar 535 n.Chr., zou het feit dat het in de 19e eeuw is geschreven de oorzaak kunnen zijn van onnauwkeurigheden in de tijdreferentie.
Links: de locatie voor het boren van
ijskernen bij Colle Gnifetti in Zwitserland.
Rechts: een deel van de ijskern dat
werd gebruikt om bewijsmateriaal
over de klimaatramp van 536
te ontcijferen. (Spaulding/CC BY 4.0 )
Zoeken naar antwoorden: inzicht in de klimaatramp van 536
Of er ooit een definitief antwoord zal worden gevonden, is niet bekend, maar dat heeft wetenschappers er niet van weerhouden om er een te vinden. Een ding dat nogal eigenaardig is aan deze wereldwijde klimaatramp is dat het een vrijwel onbekende gebeurtenis is.
Waarom wordt dit klimatologische evenement niet op scholen onderwezen? Waarom is er niet een overvloed aan onderzoek dat de gebeurtenis bestudeerd heeft? Misschien is het omdat het ons herinnert aan onze kwetsbaarheid als mens en het feit dat hoe machtig en “geavanceerd” de mensheid ook wordt, we nog steeds zijn overgeleverd aan de natuur .
Hoewel historici al lang op de hoogte zijn van deze klimaatramp zijn ze verbaasd over de oorzaken ervan. In 2018 heeft de analyse van een 72 meter lange ijskern van een gletsjer in de Zwitserse Alpen, die dient als een logboek van natuurlijk voorkomende en door mensen veroorzaakte gebeurtenissen, geconcludeerd dat een immense vulkaanuitbarsting in IJsland haar as verspreidde over het noordelijk halfrond in 536. Er waren nog twee uitbarstingen in 540 en 547. Hun resultaten werden gepubliceerd in het tijdschrift Antiquity .
Maar waarom beïnvloedt een vulkaanuitbarsting de temperatuur op aarde?
“Wanneer een vulkaan uitbarst, spuwt hij zwavel, bismut en andere stoffen hoog in de atmosfeer, waar ze een aërosol-sluier vormen die het zonlicht terug de ruimte in reflecteert, waardoor de planeet afkoelt”, legt Ann Gibbons ons uit.
Volgens de Antiquity- studie vertoont de ijskern tegen 640 sporen van lood, wat volgens hen het bewijs is van een zogenaamde ‘zilversmeltingsboom‘. WordsSideKick.com legt uit dat deze zilverboom een teken is van “een economie die zich gaat herstellen in de duisternis van het uitgehongerde, door ziekte geteisterde Europa en de opkomst van een nieuwe koopmansklasse die klaar is om in edele metalen te handelen.” De mensheid begon te herstellen van de nare gevolgen van de klimatologische omstandigheden van 536.
Door John Black, Ancient Origins
Vertaling: Moonpub Magazine
Meer artikelen die wellicht met het jaar 536 en deze periode in de geschiedenis te maken kunnen hebben: