Page 51 - Moonpub Magazine Nbr. 1
P. 51
Nu nemen strijkers en tweede fagot het ritme van motief b, dat kort vóór de
doorwerking door de pauk werd losgelaten, met sterke energie weer op, en tegen
dezen donkeren achtergrond flitst het hoofdmotief, beurtelings in hobo (samen
met eerste fagot) en fluit enige malen als een vuurpijl. Het interval van dit motief,
dat reeds eerder van kwart tot sekst was uitgegroeid, bereikt nu de afstand van
een septiem!
Deze korte doorwerking met haar ruksgewijze accenten (sfz) is de meest
spannende en tevens de meest Beethoveniaansche episode van het gehele stuk.
Wie zou, toen hij het thema zoo nuchter en onbewogen hoorde inzetten, vermoed
hebben dat er zulk een fel-dramatische kracht in opgesloten lag? In tien maten
lijds heeft deze aangrijpende episode zich voltrokken. De grondtoon C is terug,
het ritme van motief b verhuist naar de achtergrond (het wordt aan de pauk
teruggegeven), de strijkers- en blazersgroep wisselen elkander af met verglijdende
harmonieën, en alles maakt den indruk van een verademing na een storm. De
ritmische figuur van motief b blijkt in de pauken-roffel geleidelijk te zijn opgelost,
maar niets is zo hardnekkig als een geprononceerd ritme: plotseling duikt het weer
op in de trompetten met de kracht van een dwingende fanfare. De eerste violen
nemen het over en voeren het tevens tot een melodisch hoogtepunt (maat 95), en
fagot en hobo moeten enige malen door middel van motief a hun bezwerende
stem laten horen, eer het tot bedaren wil komen.
De doorwerking is uit en de reprise begint. De tweede violen stellen zich braaf in
het gelid om de fugatische inzet van het begin getrouwelijk te herhalen. Maar wat
moet dat dartel huppelende melodietje, waarmee de violoncellen de ernst van het
ogenblik dreigen te verstoren? (vb. 13).
Terwijl fagot en altviool ernstig hun fugatischen plicht vervullen, komt het er in
de violen wéér ondeugend tussenspringen, en straks zijn ook de bassen er niet
veilig voor.
