Page 26 - MoonpubMagazine2

De klassieker Modern Times (1936) is zijn commentaar op de

sociale en economische wantoestanden tijdens de Wall Street

Crash (1929): de honger, de daklozen en de sociale onrusten.

Archiefbeelden uit die tijd laten dezelfde krotten zien, als het

krot waarin de Zwerver en zijn meisje hun intrek nemen (Hij:

'Het is een paradijs!'; zij verontschuldigend: 'Niet helemaal

Buckingham Palace, hoor').

De Zwerver is een underdog, maar het lijkt hem niet te deren.

Hij gaat er niet aan onderdoor. Hij gaat door. Wie zich van

kant wil maken, of ontredderd in de berm zit, wijst hij op de

zon die morgen weer opkomt, en op de vogeltjes die weer zul-

len zingen. Maar een verhevener moraal heeft hij niet: als hij

een hap uit een koekje van een kind kan nemen, dan doet hij

dat. Als hij als glazenmaker om werk verlegen zit, dan is hij

niet te beroerd om eerst met een steen de ruiten aan diggelen

te smijten.

Bij Chaplin is geen held te vinden die zich verzet tegen de

onderdrukking en de wantoestanden; de Zwerver is geen ster-

ke man die zich verzet tegen het onrecht. Maar hij is ook niet

de'gewone man'die zonder problemen zijn weg vindt in die

wereld.

De filmcriticus, journalist en filosoof Siegfried Kracauer (1889-

1966) schrijft in 1926 in de Frankfurter Zeitung over Chaplin’s

Zwerver: hij heeft geen wil. In plaats van de drang tot zelfbe-

houd, van machtswellust, zit bij hem een lege plek, die zo wit

is als de sneeuwvelden van Alaska.

Andere mensen hebben een zelfbewustzijn, hij heeft dat niet

meer. Andere mensen hebben een bewustzijn van hun "ik".

Dat is hem uit handen genomen; de dingen en de dieren heb-

ben meer "ik" dan de Zwerver.' 'Toch', zegt Kracauer, 'is het

juist deze onmacht, die de toeschouwer ontroert en laat la-

chen. Zijn onmacht is dynamiet. Zijn komedie werkt, omdat

die aan de toestand van de wereld raakt. Zijn onmacht heeft

als gevolg dat de onderdrukkende, de vervreemdende macht

van de wereld wordt aangetoond. Duidelijker dan het wanho-

pige verzet tegen de macht toont Chaplin hiermee het brute

karakter van die macht.