Page 34 - MusicInTime

1430-1600

vloeiende welluidendheid en in de wereldlijke muziek aan sterk ritmische
stukken als de frottola, een heel populaire kokette dans die heel Europa voor
zich won. Toen de frottola in de Nederlanden kwam ontnam men daar door
het verstandelijke contrapunt er de lichtvoetigheid aan, maar de geest ervan
kwam weer boven in het madrigaal.
Josquin werd geboren in Picardië, vlak bij St.-Quentin, en stierf in de­
zelfde streek nabij Valenciennes. Dat gebied hoorde aan Bourgondië en was
cultureel even sterk georiënteerd op de Nederlanden als op Dijon, waar het
hertogelijke hof was. Josquin was in 1459 koorzanger in de kathedraal van
Milaan en tegen 1474 was hij in dienst van de Milanese hertogelijke familie
Sforza. In 1486 was Josquin werkzaam in de pauselijke kapel in Rome, maar De enige bekende
tegen 1493 was hij weer in Frankrijk en diende in de Franse koningskapel afbeelding van Josquin,
onder Lodewijk XI en Lodewijk XII. Het staat historisch niet vast voor wellicht nagetekend van een
welke van de twee Lodewijken hij het vierstemmige lied Guillaume se va portret dat in een kerk in
chaufer schreef. De koning had Josquin om een lied gevraagd waarin hij kon Brussel moet hebben
meezingen en omdat de vorst niet zo’n beste zanger was, schreef Josquin gehangen.
voor hem een partij die slechts uit één toon bestond, het hele stuk lang. (Pur-
cell deed hetzelfde in een fantasie voor strijkers, evenals Rossini in een aria
voor een opera-ster die hij qua stem niet al tezeer vertrouwde.) Het is een
merkwaardig, horterig stuk met een koppig doordreunende baspartij, den­
kelijk om de koning op toon te houden.
Tweemaal was een werkgever nalatig met de betaling van Josquins loon.

Vroege muziekdruk
De druk van uit losse letters samengestelde tekst werd omstreeks het midden van de vijftiende
eeuw in Nederland ontwikkeld door Laurens
Janszoon Coster, in Duitsland door Johannes
Gutenberg en in Engeland door William Caxton.
Er verschenen boeken voor gebruik bij de ere­
dienst, met van houtsneden gedrukte
Gregoriaanse muziek.
In Venetië gebruikte Giovanni Petrucci al in
1501 losse elementen om muziek van te drukken;
in vijfentwintig jaar gaf hij meer dan vijftig
boeken uit met instrumentale en vocale muziek.
Het af geheelde blad is gedrukt in 1503.
De techniek van de muziekdruk was tegen het
midden van die eeuw overgewaaid naar Londen,
Parijs en Duitsland. De mooiste drukken beston­
den uit drie drukgangen: eerst werden de noten­
balken gedrukt, daaroverheen de noten, en dan
de tekst.

Toen graaf Sforza talmde componeerde Josquin een mis op de tonen la sol fa
re mi, hetgeen beduidde ‘lascia fare a me’ (laat het aan mij) - zoals de graaf
beloofd had. Toen Lodewijk XII niet over de brug kwam herinnerde Josquin
hem eraan met het motet Memor esto verbi tui (denk aan uw belofte) en in
een later motet bevestigde hij de betaling.
In 1501 werd hij aangesteld tot muziekmeester van hertog Hercules van

43