Page 42 - Mozaiek6
P. 42
BEESTJES DIE SOMS DANSEN, DAN WEER SLAPEN.
Gustav Mahler (1860 - 1911)
Vader Bernhard Mahler, eerst eenvoudig
voerman, daarna bescheiden spiritusbrander
in het Boheemse dorpje Kalischt en tenslotte
weinig verdienend koopman in het nabije
Iglau, had een eerzuchtig bruut karakter en
ringeloorde op onredelijke wijze zijn
omgeving.
Moeder Mahler-Herrmann, van goede familie,
doch, omdat zij mank liep en een hartkwaal had,
berustend in een mésalliance, die haar twaalf
verder verzwakkende bevallingen bezorgde, was
een tere, fijnbesnaarde, dromerige natuur en liet
zich door de man het zwijgen opleggen. Beiden
hadden joodse ouders. Hier ontsprongen Gustav
Mahlers moeizame leven en merkwaardige
innerlijk.
Uit deze twee mensen werd Gustav Mahler geboren, wiens muziek zich zou bewegen
tussen ruwe (vaderlijke) banaliteit en intieme (moederlijke) gevoeligheid.
Als klein jongetje wekten en wiegden hem de liederen der Moravische
plattelandsbevolking. Op zijn prille ontdekkingstochten luisterde hij naar
natuurgeluiden van donkere bossen. Kornet-signalen van het garnizoen priemden zijn
gevoelige trommelvliezen. Het schetteren van het muziekkorps gaf hem de
instrumentale doop.
En in zijn muziek zouden schakeringen van zachte vogelroepen tot luide bombarie
te horen zijn.
Als opgroeiende jongeling kwam hij terecht in de maalstroom van pro’s en contra’s
rond Wagner, Brahms en Bruckner. Als wordende man liet hij zich leiden door
Schopenhauer, Dosto-jewski en tenslotte Nietzsche. Hyper-romantisch van inborst
moest hij zijn bestaan bouwen tussen stervende romantiek en groeiend rationalisme
en nihilisme. Hij werd een verpersoonlijkt anachronisme.
En in zijn muziek zou hij trachten een synthese te bereiken van week sentiment en
scherpe verstandelijkheid.
Maar hij vond zichzelf uiteindelijk terug waar mens en natuur elkander raken en waar
God en mens elkander zoeken. Deze driehoek: mens, natuur, God, heeft hij nimmer
tot in de verste hoeken kunnen overzien (wat trouwens niemand kan), maar hij heeft
zijn hele leven gestreefd naar een verlossende, vredebrengende samenvatting
daarbinnen.
