Page 5 - Moonpub Magazine Nbr. 3
P. 5
De geest van onze tijd is een koudbloedig, berekenend monster, slim,
intelligent maar ook harteloos; uiterst doelmatig verovert, koopt,
vernietigt en manipuleert het de ziel van alles en iedereen…
Wetenschappelijke bemoeienis met Ons interesseert bovenal de musicologische kant van
de arbeidsmuziek is er al sinds er het verschijnsel. Mede daarom is het jammer zoniet een
voor het eerst van deze muzieksoort lchte schande, dat de muziekgeleerden pas sins kort de
sprake was. Goed beschouwd waren het de academici en arbeidsmuziek zijn gaan ontdekken. Pas nu iedereen de
niet de toonkunstenaars die deze nieuwe functie van de muziek bij het werk als vanzelfsprekend vind en er zelfs
"arbeisvitamientjes" aan de muziek gaven. radiozenders voor deze playlists zijn, pas nu dringt het
tot hen door dat hier wellicht sprake is van een gebeu-
Men – met name de directies van kapitalistische onderne- ren dat voor wetenschappijlk onderzoek in aanmerking
mingen – wilde de produktie opschroeven en de werksitua- komt. Onderwijl dat zij verwoed de klassieke meester-
tie aangenamer maken was 1 van de mogelijkheden werken bestudeerden, geschiedde achter hun over de
daartoe. De arbeider, zo redeneerde de bedrijfspsycholo- boeken en manuscripten gebogen rug datgene wat mis-
gen, is des te vlijtiger naar mate het werk plezieriger ervaren schien veel meer hun aandacht vrediende: het ontstaan
wordt. De artsen bevestigde dit; hun ondervinding was dat van een nieuwe functie voor de muziek.
een slecht werkklimaat vaak de reden bleek te zijn van een
te groot ziekteverzuim. Arbeidsmuziek is vanuit een cultureel standpunt bezien
niet van een hoge waarde maar van academici wiens
En ook de sociologen lieten zich niet onbetuigd: de moder- taken het zijn de muziek in al haar facetten door te
ne tijd eiste een zachtzinnger methode om de produktiefac- lichten, mag je toch verwachten dat niets hen ontgaat.
tor “arbeid” een hoger rendement te geven; het proletariaat Zeker niet wanneer het een volkomen nieuwe muziek-
had dankzij de visie van Karl Marx en de realisiering van een belevenis betreft.
arbeidersstaat in Rusland een zelfbewustizjn gekregen en
een politieke macht in de vorm van vakbonden. Als de Eenmaal zich van hun nalatenheid bewust echter, werd
industriele samenleving onrust wilde uitbannen, baatte het door velen gelukkig de uitdaging aangenomen en vaart
ongetwijfeld de werkers tevreden te stellen met bijvoor- gemaakt met de bestudering van het nieuwe verschijnsel
beeld loonsverhogingen of betere werkomstandigheden. "muzak". Degene met een groot kunstbesef getuigden
vaak van een droevig of kwaad misprijzen: deze muziek-
Uit dit alles begreep de ondernemer dat hij zijn personeel terwijl-werkt & koopt was in hun ogen de laatste dreun
niet langer kon dwingen om harder te werken. Om hem die het cultureel van muziek genieten bewusteloos sloeg
daartoe toch aan te zetten leek het verbeteren van de en gelijktijdig de zoveelste overwinning van de commer-
werksfeer een goedkopere oplossing dan een loonsverho- cie.
ging.
De geest van onze tijd is een koudbloedig, berekenend
Kort en goed, met de opkomst van de radio, toen muziek via monster, slim, intelligent maar ook harteloos; uiterst
de ether gehoord kon worden, drong ook de arbeismuziek doelmatig verovert, koopt, vernietigt en manipuleert
door tot in de fabriekshallen. En de muziek begon een rol te het de ziel van alles en iedereen.
spelen bij de produktieplanning.
De muze in dienst van de commercie en het bedrijfsle-
Maar terug naar ons uitgangspunt: welke waren deze deze ven met een duidelijke economisch en sociale functie,
wetenschappelijke bemoeienissen? Hoe werd het nieuwe wat was dat meer dan een grove verkrachting. Daar-
fenomeen beschreven? welke theorieeen, analyses en ook naast: werkte muziek in dit geval niet verdovend in
kritieken had de wetenschap te bieden als onderlaag bij plaats van openbarend? Nee, weerzinwekkend zonder-
verdere studie? meer.
