Page 5 - Moonpub Magazine Nbr. 1
P. 5
That Is I Think I Disagree:
het Scepticisme en de Epistemologie in de Beatles
De vroege Beatles songs, net zo als de meeste pop In Within You, Without You bijvoorbeeld, worden zij die
songs van de vroege jaren zestig, behandelde zich "verbergen achter een muur van illusie" sterk veroordeeld
voornamelijk de oppervlakkige clichés van de lief- door het muzikale viertal; het zal deze mensen nooit lukken
om werkelijk de waarheid te zien.
de en de romantiek. Maar naarmate de Beatles
meer volwassen werden en zich als mens meer ont- Degenen die op deze manier hun leven leiden, zullen uitein-
wikkelden, kreeg de lyrische inhoud van hun tek- delijk ervaren hoe hun bestaan verstoken blijft van de echte
sten ook meer diepgang. zin en betekenis van het leven. En helaas, dan - bij het sterven
en de allerlaatste gedachte en afsluitende besef dat de be-
langrijkste vragen in het leven helaas onbeantwoord zijn
Geïnspireerd door de turbulente culturele veranderingen van de gebleven - is het "te laat".
jaren 1960 en ook door de geest van het experiment van die
periode (met als beste voorbeeld hun collega-songschrijver en Het tweede vaak terugkerende punt is dat de zoektocht naar
muzikant Bob Dylan), begonnen ze zo halverwege de jaren waarheid dan wel een moeilijke weg is maar niettemin uiterst
zestig liedjes te schrijven met daarin ook fundamentele politieke, zinvol. De dingen zijn vaak niet wat ze lijken en wijdversprei-
sociale en filosofische ideeën. Veel van deze songs gaan, gedeel- de overtuigingen worden vaak verkeerd uitgelegd en begre-
telijk, over de "kennis" in het algemeen. Het zijn als het ware pen. De deskundigen, de goeroes en anderen die beweren de
korte muzikale discussies over de aard en het belang en de speciale kennis of het fantastische inzicht te hebben zijn in het
waarde van de kennis, en de manieren waarin deze kennis eigen algemeen nogal onbetrouwbaar.
gemaakt kan worden. Deze thema's staan ook centraal in de
epistemologie , een van de belangrijkste tak- Het is om die reden verstandig deze zoektocht naar de waar-
ken van de filosofie. heid te doen met uiterste voorzichtigheid en een sceptische
opstelling.
Hoewel het een overdrijving is te zeggen dat de Beatles in hun
liedjes een duidelijk, samenhangend en volledig uitgewerkte De Beatles gaan niet zover dit scepticisme ook in hun songs te
theorie van de kennis hebben neergezet — zij waren immers bevestigen: het scepticisme impliceert dat de zuivere kennis
muzikanten en geen filosofen — zijn er toch twee facetten die in onmogelijk bereikt kan worden en niets in hun teksten ver-
hun werk zich lijken te herhalen en enigszins consequent zijn, wijst hierna. Het is een soort van matige vorm van scepticisme
twee facetten die ook in de epistemologie voorkomen. die in hun teksten naar voren komt. Een scepticus van dit
soort is iemand die zich altijd de dingen zal blijven afvragen
Het eerste facet is dat het er heel erg toe doet wat men nu wel en niet al te snel iets zal aannemen — hij is een persoon die
of niet wil geloven. Het is uitermate belangrijk om te geloven dat eerst het overtuigende bewijs moet hebben voordat hij in een
wat ook werkelijk "waar" is en om de leugens, waanideeën, en theorie kan gaan geloven. Aangezien een dergelijk bewijs
andere onwaarheden ten aller tijden te verwerpen. Hoewel een meestal ontbreekt, neigt deze gematigde scepticus er naar
dergelijke bewering nogal voor de hand liggend en triviaal lijkt, zich te onthouden van een sluitend akkoord met algemeen
is het in feite nogal controversieel en wordt in het algemeen aanvaarde en wijdverspreide meningen: er is geen instem-
steeds weer afgewezen. Veel mensen nemen het standpunt in dat ming maar ook geen ontkenning. Laten we enkele van deze
het in orde is alles maar te geloven wat men wil, en dat er niets Beatles filosofische beweegredenen nu eens onder de loep
verkeerd aan is om een bepaalde overtuigingen te omarmen nemen...
gewoon omdat het, bijvoorbeeld, simpelweg een geruststellend
gedachte is of gewoon om goed overweg te kunnen met andere De beperkingen van de zintuigen
mensen zonder zich zelf al te veel te moeten bezig houden met
de vraag of de overtuiging die zij aanhangen nu de enig echte '
waarheid is of niet. Uit de Beatle songs kunnen we opmaken dat Een van de meest belangrijke en meest invloedrijke theorieën
de het daar niet mee eens waren. van de kennis heet het empirisme. Empirisme houdt in dat
alle kennis uit de ervaring komt. De enige manier waarop we
de "waarheden" van het leven en de wereld kunnen leren, is
door het het bewijs te raadplegen dat ons wordt aangereikt
via onze zintuigen, het zien, horen, ruiken, proeven en aanra-
ken.
