Nicolaas, bisschop van Myra in Lycië (Klein-Azië) stierf in het jaar 347, werd later heilig verklaard en kreeg 6 december als feestdag toegewezen. Al in de 6e eeuw werd hij in verschillende streken vereerd; in 1600 echter verbood opeens de vroedschap van Delft de verkoop van goederen waarvan de kinderen werd wijs gemaakt dat zij van ’Nicolaes’ afkomstig waren. In 1870 werden zijn stoffelijke resten overgebracht naar Bari in Zuid- Italië, waarna men voornamelijk in Nederland aan zijn gulle goedertierenheid ging geloven.
En het is begrijpelijk dat de zakenwereld, wetend dat St. Nicolaas sinds jaar en dag de patroon van schepelingen en kooplieden is geweest, een inmiddels bedachte nieuwe legende omtrent zijn afkomst ging verbreiden: tegenwoordig komt hij immers eenmaal per jaar, ter viering van zijn naamdag, op zijn paard gezeten per stoomboot uit Spanje weer aan, vergezeld van een of meer zwarte Pieten met roeden en zakken vol snoepgoed en geschenken.
Alleen, er is geen volwassen Spanjaard en geen Spaans kind door wie St. Nicolaas als landgenoot wordt beschouwd; in Spanje is wel bekend dat hij in Myra al tot de kindervrienden behoorde, maar het kinderfeest der goede gaven valt er niet op 5 en 6 december, doch op 5 en 6 januari, ter gelegenheid van de herdenking van ’los tres Reyes Magos’ (Driekoningen).
Toch is de combinatie gebaard goedheiligman en donkerkleurige knechten symbolisch voor een wezenlijke historische achtergrond: de ‘Spaanse bisschop’ vertegenwoordigt het van oudsher even strenge als naïeve katholicisme, een ‘zwarte Piet’ verper- soonlijkt de ‘Moren’ die gedurende meer dan zeven eeuwen de lakens hebben uitgedeeld op het Iberische schiereiland.
In 711 staken sterke legers van Mohammedaanse Arabieren de zee- engte van Gibraltar over en bevrijdden de Spaanse joden uit de onderdrukking door de West-Goten. Daarmee zette een enorme culturele (ook muzikale!) bloei in, die onuitwisbare sporen achterliet toen de Moren in 1493, een jaar na de terugverovering van de stad Granada, tot de laatste man weer uit Spanje waren verdreven.
Lees verder…