CARMEN BETEKENT LIED
Georges BIZET (1838 – 1875)
De mare dat George Bizet zich van het leven heeft beroofd uit wanhoop over de teleurstellende reacties op zijn Carmen tijdens de première van 3 
maart 1875 en nog 32 opvoeringen daarna, is in de wereld gebracht door een zekere Antony de Choudens, die de meester op de ochtend van de 3e juni dood in zijn bed vond liggen, besmeurd met het bloed van een opengebarsten oor-keel- abces, hetgeen de indruk wekte van de gevolgen van een messnede…
(Deze Antony de Choudens was overigens niet dezelfde als Antoine de Choudens, de uitgever die vijf maanden eerder de partituur van het meesterwerk had gekocht voor 25.000 francs.) Het is een overgevoelig, hypernerveus, aan vervolgingswaan lijdend man, met een heftig temperament en een uiterst zwakke gezondheid natuurlijk niet in de koude kleren gaan zitten, dat zijn beste werken, het een na het ander, door publiek en pers slecht werden ontvangen: Les Pêcheurs de Perles in 1863, Djamileh, de muziek bij Daudets L’Arlésienne in 1872, Carmen in 1875, hebben de critici afwisselend verwijten van ’Gounodisme’, ’Verdiïsme’ en, onbegrijpelijkerwijs zelfs ’Wagnerisme’ in de pen gegeven.
Maar dat heeft zeker niet bijgedragen tot zo’n vroege dood van hun schepper; zijn sinds jaren door aanvallen van angina, door diabetes en abcessen geteisterde lichaam is tenslotte bezweken aan een combinatie daarvan met een acute zware ge- wrichtsreumatiek en hartzwakte door oververmoeidheid.
Oververmoeidheid na twee maanden repetities voor de Carmen-première, die voor Bizet bestonden uit een reeks bittere gevechten: met het orkest, omdat het de muziek te moeilijk vond; met het koor, omdat dit er niets voor voelde om de ‘ingewikkelde’ partij te zingen en daarbij ook nog afmattend, d.w.z. behoorlijk, te acteren; zelfs met de librettisten H. Meilhae en L. Halévy, die aan de ’gemakkelijke’ Offenbach gewend waren en Bizet maar veeleisend en lastig vonden.
Carmen werd in 1875 te Parijs in totaal 45 keer gespeeld voor slecht bezette zalen en daarna tot 1883 van het speelplan afgevoerd. Zijn zegetocht over de wereld begon echter al in oktober ’75 – dus vier maanden na Bizets dood – in . .. Wenen.