JOSEPH MATTHIAS HAUER (1883-1959), in Wiener-Neustadt geboren, eerst onderwijzer, daarna autodidactisch componist, ontdekte in 1911, herstellend van een zware ziekte, het grondprincipe van de ’twaalftoonsmuziek’ – dus 11 jaar vóór Schoenberg.
In de grond van de zaak bleef hij een romanticus, zoals blijkt uit de titels die hij aan zijn werken gaf; de muzikale mysticus die hij ook was, versluierde zijn seriële muziek met de wijsheden van Oosterse dichters en filosofen en zocht voor zijn klanktheorieën naar een analogie met Goethe’s Farbenlehre.
Zijn compositiesysteem, waartoe hij in 1921 kwam (2 jaar voor Schoenbergs reeksen-methode dus), week van alle andere nog komende systemen af. Hij ging daarbij uit van twee groepen van 6 tonen binnen de twaalftoonrij en noemde deze ‘tropen’; daarvan stelde hij vast, dat zij de ouderwetse ‘toonsoorten’ konden vervangen. Hij schreef pianostukken, liederen (vooral op teksten van Hölderlin), cantates, orkestwerkjes, opera’s en bijna 1000 z.g. Zwölftonspiele in verschiedenster Besetzung.
Merkwaardigerwijze is, ondanks haar consequente ‘atonaliteit’, zijn muziek over het algemeen welklinkend. In enige geschriften legde hij zijn denkbeelden vast, w.o. Vom Me los zur Pauke (1925) en Zwölftontechniek (1926) het bekendst werden. Zijn loopbaan was er een vol ontberingen, die hem echter niet van zijn eigen rechte weg naar het doel konden afbrengen. Toen in 1938 Oostenrijk bij nazi-Duitsland werd ingelijfd, trok hij zich geheel uit het openbare leven terug.
Na 1945 kreeg hij van de staat Oostenrijk de professorstitel. Eenzaam en eigenlijk al vergeten begon hij in die dagen te pochen op zijn geestelijke vaderschap van de dodecafonie; hij liet een stempel maken waarmee hij naast zijn handtekening onder brieven kon zetten: ’Der geistige Urheber und (trotz vielen Nachamern) immer noch der einzige Kenner und Könner der Zwölftonmusik’.
In elk geval is hij de eerste geweest, die heeft uitgerekend, dat het onpersoonlijke spel met reeksen van 12 gelijk-getempereerde tonen vierhonderd negenenzeventig miljoen één- duizend-zeshonderd combinatie-mogelijkheden bood …(479.1600.000)